ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ

ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ

 ΟΡΙΣΜΟΣ: η σκόπιμη διάδοση ψεύτικων ή παραποιημένων ειδήσεων με στόχο να οδηγηθεί η κοινή γνώμη προς ορισμένη κατεύθυνση. Η νοθευμένη, μη αληθινή και πλαστογραφημένη πληροφόρηση του κόσμου σε θέματα ενδιαφέροντος. Η ειδικά σχεδιασμένη μετάδοση μηνύματος με σκοπό την παραποίηση της αλήθειας και την παραπλάνηση της κοινής γνώμης

 ΤΕΧΝΙΚΕΣ: υπερτίμηση ασήμαντων γεγονότων και αντίστοιχη υποτίμηση ή αποσιώπηση θεμελιώδους σημασίας γεγονότων και καταστάσεων αποσπασματικότητα των εικόνων η δήθεν ιδεολογική ουδετερότητα των πληροφοριών η υπερπληροφόρηση και η φλυαρία των ενημερωτικών εκπομπών δραματοποίηση γεγονότων οι αναλογίες, μεταφορές, επίθετα αρνητικού περιεχομένου, το ύφος, ο ήχος/εικόνας/κίνηση, η δημιουργία στερεότυπων

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: οι δηλώσεις επί των γεγονότων. Τα γεγονότα είναι δεδομένα, οι πληροφορίες όμως μπορούν να είναι ψευδείς. Φτάνουν σε εμάς από αμέτρητες πηγές ανά τον κόσμο, από κάθε δυνατό δίαυλο και μέσο (τηλέφωνο, ερτζιανά, δορυφόρους, τηλεοράσεις, υπολογιστές…) και υπάρχουν και άλλες αποθηκευμένες που περιμένουν να ανακαλυφθούν.

 ΤΟΜΕΙΣ: παρατηρείται παραπληροφόρηση σε: πολιτική, οικονομία, πολιτιστική ζωή, κοινωνική ζωή, επιστήμη, διεθνείς σχέσεις



 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ: το φαινόμενο οφείλεται σε ένα πλέγμα αντικειμενικών (οι 5 πρώτοι) και υποκειμενικών παραγόντων, ευθύνες δηλαδή του πομπού της είδησης και ευθύνες του δέκτη της. Εξάρτηση των ΜΜΕ από οικονομικά συμφέροντα και παράγοντες και έλεγχός τους από αυτά. Τα ΜΜΕ είναι πλέον μεγάλες επιχειρήσεις, συνδεδεμένες με το μεγάλο κεφάλαιο. Πωλούν κι αυτά ένα προϊόν (τους θεατές τους) στην αγορά των διαφημιστών. Η εικόνα που παρουσιάζουν αντανακλά τα στενά συμφέροντα και τις αξίες των διαφημιστών, των αγοραστών και του προϊόντος. Γιγαντισμός των ΜΜΕ και συγκεντροποίησή τους σε λίγα χέρια. Ολοένα και λιγότεροι άνθρωποι ελέγχουν τα μέσα αυτά διεθνώς, τα οποία συνδέουν την επέκτασή τους με την επέκταση μεγάλων εταιρειών και διεθνών επενδυτών. Ετσι σταδιακά αυτονομούνται από το δημοκρατικό έλεγχο και από εδώ ξεκινάει η παραπληφορόρηση Εμπορευματοποίηση των ΜΜΕ και αναγωγή τους σε κερδοσκοπικές επιχειρήσεις.
Επιδιώκουν δηλαδή όχι την ποιοτική πληροφόρηση αλλά το υλικό κέρδος και μάλιστα το μέγιστο καθώς και τον ανταγωνισμό. Ο τελευταίος σπρώχνει τα ΜΜΕ σε έξαλλο κυνηγητό του εντυπωσιακού, του συνταρακτικού, ώστε να επιτύχουν την πλατύτερη δυνατή ακροαματικότητα και φυσικά ο σκοπός αυτός αγιάζει κάθε παραποίηση και παραπληροφόρηση. Χρήση των ΜΜΕ από την πολιτική και τους πολιτικούς.
 Συχνά τα μέσα αυτά υποτάσσονται στις πολιτικές βλέψεις και συμφέροντα. Είναι τρία συγκοινωνούντα δοχεία, που χρησιμοποιεί το ένα το άλλο. Οι πολιτικοί υπαγορεύουν μέσω των ΜΜΕ τη δική τους πολιτική, προβάλλονται και επιβάλλονται, όχι βέβαια χωρίς αντίτιμο. Χαμηλό επίπεδο πολλών δημοσιογράφων και η υποταγή τους στον αρχισυντάκτη ή τον εκδότη.
Ελλειψη ενδιαφέροντος από τον ακροατή/θεατή για πολύπλευρη ενημέρωση, υποβάθμιση του λόγου μπροστά στην εικόνα.
 Ελλειψη ελεύθερου χρόνου συμβάλλει σε μια γρήγορη και επιδερμική ενημέρωση, χωρίς εμβάθυνση και περεταίρω προβληματισμό (δελτία ενός λεπτού).
 Ενδοτισμός του ατόμου στην εντυπωσιακή (κουτσομπολίστικη) και εύπεπτη πληροφόρηση που δεν απαιτεί πνευματική κόπωση, ούτε προβληματισμό και αναζήτηση της αλήθειας, πληροφορίες διασκεδαστικές και ανάλαφρες.
Αγνοια από το άτομο των μεθόδων παραπληροφόρησης. Η αμάθεια ευνοεί την ανευθυνότητα, τη δέσμευση από προκαταλήψεις και ιδεοληψίες, τις οποίες η παραπληροφόρηση επδεινώνει για να κάνει τον άνθρωπο ευάλωτο στα μηνύματά της.

 ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ: Κορεσμός δέκτη μέσα από την παρουσίαση πολλών και ασήμαντων γεγονότων με αποτέλεσμα να «μπλοκάρεται» η μνήμη και η κριτική ικανότητα να αδρανεί Οξύνει το φανατισμό, μαζοποιεί τον άνθρωπο Καταστρέφει τις διαπροσωπικές σχέσεις Προβάλλει και καθιερώνει αρνητικά πρότυπα κλονίζοντας το κοινωνικό καθεστώς Απολιτικοποιεί το άτομο, αποσταθεροποιεί πολιτικά καθεστώτα Κλονισμός υγιών ηθικών αξιών και αρχών Δημιουργεί γενικά κλίμα αναταραχής και ανωμαλίας Ο κόσμος παρασύρεται γιατί δεν μπορεί να αντισταθεί στην παραπληροφόρηση που στηριζόμενη συχνά στην προπαγάνδα, αιχμαλωτίζει μυαλό και ψυχή (έντονα συναισθήματα). Γίνεται δηλαδή στο δέκτη «πλύση εγκεφάλου» και ένα άτομο αδύναμο, χωρίς παιδεία και καλλιέργεια, χωρίς οξυμμένη κρίση, υποδουλώνεται στην παραπληροφόρηση.

 ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ:

 ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΔΕΚΤΗ: .
 Κοινωνική ευθύνη. Υπεύθυνη άσκηση καθηκόντων, σεβασμός του ανθρώπου, των αξιών και των θεσμών, υπεράσπιση της αλήθειας/δικαιοσύνης/ελευθερίας/δημοκρατίας…, έλεγχος και καταλογισμός ευθυνών, προβολή λαϊκών αιτημάτων και υπεύθυνη τοποθέτηση, υπεύθυνη συμμετοχή στις κοινωνικές διαδικασίες
Επαγγελματική ακεραιότητα: άρτια επαγγελματική εκπαίδευση, γενικότερη παιδεία, πνευματικές ικανότητες (κρίση, σύλληψη, καινοτομία), ικανότητα λόγου και πειθούς, συντροφικότητα, επαγγελματική συνείδηση, εχεμύθεια, πειθαρχία, εντιμότητα, ευθύτητα Σεβασμός της ιδιωτικής ζωής και αξιοπρέπειας του ατόμου: όχι σπίλωση και καταρράκωση της ιδιωτικής ζωής, χλευασμό και διασυρμό του ατόμου Σεβασμός του δημόσιου συμφέροντος:
 ενημέρωση και σωστή καθοδήγηση κοινής γνώμης, πηγή παιδείας (πολιτικής, κοινωνικής, πολιτιστικής) για τον άνθρωπο, υπηρέτης του δημόσιου συμφέροντος και όχι οικονομικών ή άλλων συμφερόντων

 ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ:
 Πρόσβαση και συμμετοχή στα ΜΜΕ, γεγονός με σχετίζεται με το βαθμό ανεξαρτησίας τους

Ελεγχος των μηνυμάτων, να επιλέγει μόνο ορισμένα στοιχεία, να κρίνει και να αποφεύγει την παθητική αποδοχή και την εύκολη μίμηση

Προσεκτική επιλογή των πηγών ενημέρωσης, εναλλαγή τους ώστε να έχει σφαιρική θεώρηση των πραγμάτων

Συλλογική αντίδραση στην παραπληροφόρηση, άσκηση κριτικής και δημοσιοποίησής της και απόρριψη των μη ποιοτικών εκπομπών

 Ενημέρωση για τον τρόπο λειτουργίας των ΜΜΕ, επαρκής αναγνώστης και εικονικά αλφαβητισμένος τηλεθεατής.

 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Στην καθημερινή ζωή μας, ως δέκτες, δεχόμαστε πλήθος ειδήσεων και πληροφοριών. Πρέπει να αντισταθούμε στη λογική κάποιων ότι το μυαλό μας είναι «χωματερή πληροφοριακών απορριμμάτων». Η αντίσταση σε αυτή την πνευματική μόλυνση είναι ίσως η καλύτερη άμυνα στην ανθρώπινη αλλοτρίωση που επιβάλλει η καταναλωτική «πληροφόρηση». Και το σημαντικότερο, όπως λέει μια ρωσική παροιμία «μην τα βάζεις με τον καθρέπτη, αν το πρόσωπό σου είναι στραβό». Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα ΜΜΕ είναι ο καθρέπτης της κοινωνίας και ακόμα κι όταν είναι παραμορφωτικός, το αρχικό είδωλο (κοινωνία) δεν παύει να είναι κακόμορφο, στραβό κι ανάποδο. Δεν σπάμε λοιπόν τον καθρέπτη αλλά πρώτα αλλάζουμε το είδωλο.

πηγη